Dünyadaki ekonomik ve sosyal eşitsizlik, pandemide çok daha belirgin hale geldi. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) yoksul ülkelerin, dünyadaki tüm aşı arzının yüzde birinden daha azını almasına tepki gösterdi. Pandeminin yoksul ülkelere itildiğini aktaran kurum, zengin ülkelerin aşıları elinde tutmasının önemli küresel sorunlara yol açacağı konusunda uyardı. Bununla birlikte, BioNTech ile aşı geliştiren ABD’li ilaç şirketi Pfizer, yeni Covid-19 hapında önceliğin yoksul ülkelere verileceğini duyurdu.
Dünya Sağlık Örgütü’nün Covid-19 özel elçisi Dr David Nabarro, corona virüsün artık yoksul ülkelerin pandemisi olduğunu söyledi. Nabarro, yalnızca son 24 saat içinde 5 bin 413 ölüm bildirildiğini belirterek, “Bu, artık temelde yoksul insanların ve yoksul ülkelerin bir hastalığıdır” diye ekledi.Bununla birlikte Nabarro, aşıları elinde tutan zengin ülkelerin büyük bir kumar oynadıklarını vurgulayarak, mevcut aşılardan kaçabilecek yeni varyantların yükselişte olduğu konusunda uyardı.
Nabarro, “Şu anda zengin ülkelerin elinde ek doz uygulamaları için bir sürü aşı var. Ancak, aşılara en çok yoksul ülkeler ihtiyaç duyuyor. Bu eşitsizlik, küresel sorunlara yol açacak ve herkesin bunu bilmesi gerekiyor” diye konuştu.Bununla birlikte, resmi verilere göre İngiltere’de 12 yaş ve üzeri kişilerin yüzde 22’sinden fazlası ek doz alırken, tüm nüfusun tahmini yüzde 68.6’sı en az iki aşı doz aşı oldu. DSÖ, Afrika’da ise Ekim ayı sonuna kadar kıta nüfusunun yalnızca yüzde 6’sının tam olarak aşılandığını aktardı.Our World in Data’dan alınan rakamlara göre, bazı Afrika ülkelerinde aşılama oranları ortalamadan daha düşük. Örneğin, Nijerya’da nüfusun sadece yüzde 2,8’i iki doz aşı oldu.Halkın Aşı İttifakı’nın politika danışmanı Anna Marriott konuya ilişkin yaptığı açıklamada, durumun vahim olduğunu belirterek şunları söyledi:“Düşük gelirli ülkelere bir bütün olarak bakarsak, toplam aşı arzının yüzde 1’inden daha azı, çoğu Afrika’da bulunan en fakir ülkelere teslim edildi. İlaç şirketleri, Afrika kıtası da dahil olmak üzere yoksul ülkelere olan önceliklerini kaldırdı. Zengin ülkeler, gerekenden daha yüksek bedeller ödeyerek kendilerini aşı kuyruğunun önüne ittiler.”Diğer taraftan, Afrika Birliği Aşı Dağıtım İttifakı’nın Covid-19 eş başkanı Dr. Ayoade Alakija, ülkelerin dozları kendilerinin üretmesine izin vermek için şirketlerin Covid aşısı patentlerinden feragat etmesinin çok önemli olduğunu söyledi:“Teknoloji transferi zorunlu olmalıdır. Aşılar küresel bir kamu malıdır; şirketlerin yaptığı insanlık dışıdır, ahlaksızdır. Ve açıkçası, aynı zamanda oldukça aptalca.”Unicef’in tedarik bölümünün yöneticisi Eva Kadilli de dahil olmak üzere uzmanlar tarafından dile getirilen diğer bir sorun ise, zengin ülkeler tarafından bağışlanan bazı aşıların son kullanma tarihine az bir süre kalması…
Bu durum, aşıların farklı depolama gereksinimleri nedeniyle bunları zamanında kullanmak için mücadele etmesi gereken sağlık sistemleri üzerinde büyük bir yük oluşturdu.Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri baş bilim danışmanı Dr. Nicaise Ndembi, 700 bine yakın aşının süresinin son kullanma tarihinin geçtiğinin ve bunun aşı tereddütünü artırabileceğini aktardı.Öte yandan, ABD’li ilaç devi Pfizer, olası antiviral Covid-19 hapını dünyanın en yoksul ülkelerinde daha ucuza kullanılabilir hale getirmek için bir anlaşma yaptığını duyurdu.Şirket, tarafından dün yapılan açıklamada Pfizer’in küresel üreticilerinin umut verici Paxlovid hapını dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 53’ünü kapsayan 95 düşük ve orta gelirli ülkeye tedarik edileceği açıklandı.Buna göre, küresel İlaç Patent Havuzu (MPP) ile yapılan lisans anlaşması uyarınca, Prof. Dr. Uğur Şahin’İn kurucusu olduğu BioNTech ile en yaygın kullanılan Covid aşılarından birini de üreten Pfizer, üreticilerden telif ücreti almayacak ve tedaviyi daha ucuz hale getirecek.
